Pedagojik Sünnet Yazısı

Sünnet ile ilgili anne babaların kafasında her zaman birçok soru olur. Ne zaman yapılmalıdır, nasıl yapılmalıdır, kim yapmalıdır gibi pek çok soru içinde anne babaların da kaygı düzeyi artabiliyor.
Şimdi bu soruların cevaplarına tek tek birlikte bakalım
Sünnet ne zaman yapılmalıdır?
Sünnet ya 2 yaşından önce ya da 7 yaşından sonra yapılmalıdır. 2-7 yaş arasında sünneti önermiyoruz. Bunun en önemli nedeni çocukların bu yaş aralığındaki cinsel gelişimleridir.
Çocuklar 2 yaşından 7 yaşına kadar geçen sürede bedenlerini ve bedenlerindeki farklılıkları fark ederler. Tam da bu dönemde sünnet edilen erkek çocuk, anne babasının onu cezalandırdığını, artık hiçbir zaman erkek olmayacağını bundan sonra kız olacağını düşünebilir. İğdiş edilme korkusu olarak da bilinen bu kaygıya pedagojide “Kastrasyon Kompleksi” denir.
Sünnet için uygun zaman dilimlerinden birisi 2 yaş öncesidir. Eğer bu dönemde sünnet yapılacaksa bebeğin emeklemesinden hemen önce yapılmalıdır. Bu da yaklaşık olarak 3-6 aya denk gelir. Bu aylarda bebeğin hareket kabiliyeti daha sınırlı olduğu için iyileşme süreci de daha hızlı olur. Ancak emekleme dönemimde yapılan sünnette çocuk oldukça hareketli olduğu için sünnet sonrasında canı daha çok yanabilir.
7 yaşından sonra yapılan sünnette de çocuğu bu sürece hazırlamak oldukça önemlidir. Bu yaşta lokal anestezi yerine genel anestezi ile sünnet önerilmektedir. Çocuğa sınırlı uyuşturma verilip 4-5 kişinin çocuğu kollarından bacaklarından tutup bağırtarak ve ağlatarak yapılan sünnet çocuklarda travmatik etkiler bırakabilmektedir. Konuşmanın bozulması, kekemelik, tiklerin başlaması, gece uykudan ağlayarak uyanma gibi etkiler bunlar arasında sayılabilir.
Bunları engellemek adına genel anestezi ile sünnet yapılması daha iyi olabilmektedir.
Anne babalar sünnet yapacak olan doktoru ve hastaneyi seçerken anestezi öncesi ve sonrası ile ilgili baştan bilgi almalıdırlar. Pedagojik olarak önerdiğimiz anestezi şekli şöyledir.
Çocuk hastane odasındayken, henüz anne babasının yanından ayrılmamışken, anestezinin ilk dozu meyve suyu içinde çocuğa verilmelidir. 10-15 dakika içinde etki eden anestezi ile birlikte çocuk anne ve babasından güvenli bir şekilde ayrılıp ameliyathaneye alınmalıdır.
Anne baba ameliyathaneye alınmaz. Çocuklarını hastane odasında beklemeleri daha uygundur.
Sünnet bitip çocuk odaya getirildiğinde ağlıyor olarak gelecektir. Çocuğun bu ağlaması canının yanmasından kaynaklı bir ağlama değildir, anesteziden ayılması ile ilgili bir ağlamadır. Bu nedenle anne babalar bu sırada sakin olmalıdır. Çocuğa sürekli olarak “Bir yerin mi ağrıyor, ne oldu, canın mı acıyor” gibi sorular sorulmamalıdır. Bu sorular çocukların kaygı düzeyini arttırabilir.
Anne baba bu sırada sakin olmaya çalışmalı, anne çocuğun yanına yatağa uzanmalı ve kendine zarar vermesini ya da sargı bezini açmasını engellemeye çalışmalıdır.
Çocuğun içinde bulunduğu bu durum yaklaşık 45 dakika sürebilir. Anestezinin etkisinden çıkan çocuk, rahatlar ve tepkileri normalleşmeye başlar.
Sünneti kim yapmalıdır?
Sünnet, hastane ortamında ve çocuk cerrahları tarafından yapılmalıdır. Özellikle 0-2 yaşta yapılan sünnet mikro cerrahi gerektirdiği için hastane koşulları ve hekimin yetkinliği önem kazanmaktadır.
Sünnetten önce çocuğa nasıl bir bilgi verilmelidir?
Bu bilgilendirme süreci özellikle 7 yaş sonrasında sünnet olan çocuklar için geçerlidir. Çocuklara dürüst davranmak gerekir. “İdrarını daha kolay yapabilmen için uçta olan derinin biraz arkaya çekilmesi gerekiyor. Bunu da doktorlar yapıyorlar. Bunu yaparken sargı bezi kullanacaklar, sargı bezi bir gün kalacak sonra çıkaracağız” şeklindeki açıklama yeterli olabilir.
Burada asıl önemli olan, çocuğa sünnet sonrasında cinsel organının görüntü olarak değişeceği bilgisinin verilmesidir. “Sünnet olduktan sonra uçtaki deriyi çekecekleri için görüntüsü farklı olacak” bilgisi çocuklara verilmelidir. Bu bilgi çocuklara verilmediğinde sünnetten sonraki gün sargı bezi de çıkarıldığında cinsel organını net olarak gören çocuklar ağlamakta, kaygılanmakta ve eski haline geri getirilmesini istemektedirler.
Sünnet düğünü yapılmalı mıdır?
Kültürümüzde oldukça önemli bir yere sahip olan sünnet düğünü aslında çocuklardan ziyade anne babalar için önem taşıyan bir ritüeldir. Anne babalar isterlerse çocukları için birtakım eğlenceler düzenleyebilirler ancak bu eğlence ya da düğünlerin içeriği önemlidir.
Erkek çocuğunu ata bindirip gezdirmek, tahta oturtup omuzlarda taşımak, ona “Sen artık erkek oldun, erkek adam oldun” gibi sıfatlar yüklemek cinsiyetçi yaklaşımlardır. Bu tarz yaklaşımlardan kaçınmakta fayda vardır.
Birçok konuda olduğu gibi sünnet konusunda da anne babalar süreci ne kadar normal yürütürlerse çocuklar da o kadar normalleştirirler. Unutmayın, çocuklar dünyayı anne babalarının gözünden görür ve anne babaların kaygıları çocuklarına da geçer
Emine Ergün
Çocuk Gelişimi Uzmanı