Çocuk Yaşlarında Yaşam Evreleri

ÇOCUK YAŞLARINDA YAŞAM EVRELERİ

Çocuk bünyesini erişkinden ayıran en belirgin özellik, ergin hale; 21 yaşına dek, büyüme ve gelişme süreci içinde olmasıdır. Büyüme ve gelişme hamileliğin başlan­gıcından, diğer bir deyimle yumurtanın döllenmesinden, ergin hale geçinceye kadar sürekli ve dengeli olarak devam eder. Çeşitli nedenlere bağlı olarak duraklamalar gösteren büyüme gelişme çocuk çağında önemli bir yer tutar.

Büyüme denince; hücre, organ ve sistemlerin kütlece artması anlaşılır. Geliş­me ise; büyümeye paralel olarak organ ve sistemlerin görevsel olarak belli bir ol­gunluğa ulaşmasıdır. Bir bebek, ya da süt çocuğunun büyümesini boy, tartı, baş, gö­ğüs ve karın ölçüt değerlerini, aynı yaşam sürelerine ulaşmış normal yaşıtlarının çi­zelgesinin karşılaştırılması İle takip etmekteyiz. Büyüme ve gelişme genellikle birbi­rine paralel gider. Yaşamın ilk yılında büyümesi etkilenmiş çocuklarda motor yete­neklerle birlikte, bilinçte de gerileme görülür.

Büyüme ve gelişme çocuk yaşlarında her çağda kendine özgü özellikler içerir. Yaşam; doğum öncesi evre ve doğum sonrası evre olarak ikiye ayrılarak incelenir. Doğum öncesi yaşam ise;

Embriyonal yaşam; yumurtanın döllenmesinden organ taslaklarının oluşma­sına kadar süreyi kapsar. Bu süre yaklaşık olarak 12-16 haftadır.

Fetal yaşam; rahim içi yaşamın 16. haftası ile doğuma kadar geçen süreyi kapsar. Rahim içi, doğum öncesi yaşam diğer bir deyimle hamilelik süresi, 38-42 haftalık bir süredir.

Doğum sonu yaşam da;

Erken yenidoğan evresi; Doğumdan sonra ilk yedi gün,

Yenidoğan evresi; Doğumdan sonraki yaşamın ilk 28 günü,

Süt çocukluğu çağı; İlk 2 yıl,

Okul öncesi-Oyun çağı; Yaşamın 2-6 yaşlarını,

Okul çağı; Yaşamın 6-12 yaşlarını,

Buluğ çağı (Adolesan çağ); Kız ve erkek çocuklarda farklı olmak koşulu ile 12-18 yaş,

Adolesan ötesi-Ergin çağ; 18-21 yaş gibi kendine has evrelere ayrılır.

Zamanında doğan bir bebekte hamilelik süresi; doğum öncesi yaşam ortalama 40 haftadır. Bunun ilk iki haftasında yumurta döllenmiş, annenin rahim duvarına yer­leşmiş, annenin kanından beslenmeye, büyümeye, bölünmeye başlamıştır.

Hamileliğin ilk on iki haftasındaki evreye embriyonal evre, oluşan canlıya da “embriyo” adı verilir. Bu evre organ taslaklarının büyüyerek geliştiği devredir. Bu nedenle bu evreye “Organogenezis” adı verilir

10-12. haftadan sonra artık organlarımızın taslakları oluşmuştur ve gelişen can­lı “Fetus” adını alır. Doğuma kadar devam eden evreye “Fetal yaşam” adı verilir. Bu çağın en belirgin özelliği canlının büyümesi, kütlenin artması ve anne karnında madde depolanmasıdır.

28. haftadan önce insan yavrusu rahim dışında yaşayamaz. 28-32. haftalarda doğan fetus prematürelik belirtileri gösterir. Bu bebeklerin tartısı genellikle 2500 gr.’ın altındadır.

Doğum sonu yaşamın ilk 4 haftası yenidoğan çağı olarak adlandırılır. Bu çağ dış ortama uyum çağıdır. Bu evrede bebek artık annesi ile ortak yaşam bağını bırak­mış, solunum, sindirim, dolaşım, kendi beden ısısını devam ettirme gibi, kendi hayatsal görevlerini üstlenmiştir. Bu uyum denemesinde en zor evre ilk iki haftadır.

Prof.Dr.Neşet BİLALOĞLU

Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı