Boşanma ve Çocuk

Boşanma

Hiç kuşkusuz ki boşanma çocuklar için travmatik bir süreçtir. Fakat yapılan çalışmalar

göstermektedir ki bu etkilerin pek çoğu boşanma öncesinde var olan etkenlerden kaynaklanır. Anne

baba arasındaki şiddetli geçimsizlik, kavgalar, sevgisizlik buna örnek olarak verilebilir. Boşanmanın tek

değişken olmadığını, çocukların büyük olasılıkla boşanmakla ilişkili pek çok faktörden etkilendiğini de

unutmamamız gerekiyor. Bu nedenle, boşanma fiilen gerçekleşmese de , anne babası aynı çatı

altında yaşayan fakat duygusal olarak dengesizliklerin ve çatışmaların yaşandığı bir aile ortamında ve

ilgisizlikle büyüyen çocuklarda da bu etkilerin pek çoğu görülebilir.Ne yazık ki günümüzde boşanma

oranları gittikçe artıyor; tüm anne babalar bir yastıkta kocamıyorlar. Aile birliğinin bozulmasından en

çok zarar görenlerin küçük çocuklar olduğu da ortadadır.

Tek bir çatı altında yaşamasalar da anne baba sevgisinden ve desteğinden yoksun kalmayan

bir çocuğun ruh sağlığının bozulması gerekmez. Bunu sağlamak ancak anne babanın yanlış

tutumlardan kaçınmasıyla mümkündür. Kendi duygularına yenilmeyen anne babalar, boşanma

fırtınası atlatıldıktan sonra, çocuklarının yaralarını sarabilirler.

Boşanma Kaçınılmaz Olduğunda Neler Yapmalıyız?

 Ayrılmayı açıklayın. Bunu çocuğun yaşına uygun bir dille, mümkünse her iki ebeveyn de bir

aradayken yapılmalıdır. Henüz rutin düzende bir değişiklik olmadan yapılması gereklidir.

Geçinemediğinizi, bir arada mutlu olamadığınızı, çabaladığınız halde anlaşmazlıkları

gideremediğinizi belirtin. Ayrılma nedenlerini anlamak küçük çocuklar için çok zordur.

Ebeveynler ne derse desinler, küçük çocuklar ayrılmaya karşı tez oluşturacak nedenler

bulabilirler. Bu yüzden net ve istikrarlı olun. Yeniden birleşme umudu vermeyin. “Sen istersen

barışırım” gibi sözler sarf etmeyin. Ebeveynlerin çocuklara, kendilerine kimin bakacağını

anlatması ve diğer ebeveyni görmeye yönelik özel düzenlemeleri açıklaması son derece

önemlidir.

 Ayrılmanın çocuğun hatası olmadığını açıklayın. Küçük çocuklar sıklıkla ebeveynlerinin

ayrılmasının veya boşanmasının kendi hataları olduğuna inanırlar. Bu yüzden boşanmanın

çocukla ilgisi olmadığı, anne ve babadan birini yitirmeyeceği birkaç kez tekrar edilmelidir.

Çocuk anne ve babasının kendisini her zaman seveceğini hissetmelidir.

 Daha iyi hissetmenin zaman alabileceğini açıklayın. Küçük çocuklara, olup bitenler hakkında

iyi hissetmemesinin normal olduğunu ve diğer birçok çocuğun da ebeveynleri ayrıldığında bu

şekilde hissettiğini açıklayın. Aynı zamanda boşanmış ebeveynlerin duygularından birazını

“Ben de tıpkı senin gibi ayrılmadan dolayı zor zamanlar geçiriyorum ama biliyorum ki, bir süre

sonra daha iyi olacak” gibi bir şey söyleyerek çocuklarla paylaşması da uygundur. Fakat bu tür

beyanların kısa ve net olması ve diğer ebeveynin kesinlikle eleştirilmemesi gerekir.

 Çocuklarınıza ayrılma hakkında konuşmak istedikleri her zaman size gelmelerini söyleyin.

Çocukların birikmiş duygularını ebeveynleriyle tartışmalarda ifade etmeleri ve ebeveynlerin

her zaman onun duygu ve korkularını dinlemeye hazır ve istekli olmaları güven duygusu için

önem taşır. Tartışma kapısını her zaman açık tutun. Sizin bunu konuşmaktan rahatsızlık

duyduğunuzu anlayan bir çocuk, duygularını ve korkularını içe atar ve istenmeyen

problemlerle karşı karşıya kalır.

 Çocuğunuzu eşinizle olan çatışmaların tamamen dışında tutun. Özellikle çocukların önünde

tartışmaktan sakının. Bir çocuk , anne baba boşanmış olsun ya da olmasın, çatışmaya şahit

olduğunda olumsuz etkilenir.

 Çocuğunuzu taraf olmaya zorlamayın. Duygularınıza yenilip, çocuğu giden ebeveyni geri

döndürmek için kullanmayın. Ya da tam tersi onu suçlayıcı veya aşağılayıcı ifadeler

kullanmayın. Gereğinden fazla iyi gösterme çabasına da girmeyin. Eski eşinizden öc almak için

çocuğunuzu ondan mahrum bırakmayın. Bu durumda, asıl cezalandırdığınız eski eşiniz

değil,çocuğunuzdur.

 Çocuğun rutinlerini mümkünse değiştirmeyin. Çocuğun başa çıkması gereken değişikliklerin

sayısını mümkünse en aza indirgeyin. Çocuk, mümkünse aynı ev içinde yaşamaya devam

etsin, aynı okula ya da kreşe gitsin. Çocukların anne-baba arasında top gibi gidip gelmeleri de

sakıncalıdır. Çocukta sarsılan güven duygusu ancak belli rutinlerini ve hayat standartlarını

devam ettirebilmesi ve diğer ebeveynle sık görüşmesiyle değil, düzenli aralıklarla ve sürekli

görüşmesiyle onarılabilir. Çocukların dünyaları ayrılma ile beraber ne kadar az değişikliğe

uğrarsa, tek ebeveynli hayata alışmaları da o denli kolaylaşır.

 Tek ebeveyn olarak ona sağlıklı, güvenli ve sevgi dolu bir yaşantı sunun. Çocukları boşanma

süreci ve sonrasında, acıma duygularıyla veya aşırı şımartarak eğitmeyin. Çocuğun da bu

süreçten dolayı tedirgin ve güvensiz olduğunu düşünerek, aşırı tepkilerden kaçının. Her

istediklerini yapmak ve çocuğu merkeze alarak yetiştirmek onların kişilik gelişimlerini olumsuz

etkileyecektir. Aynı şekilde boşanma sonrası tramvayı atlatamayarak çocuğa karşı ilgisiz ve

onun isteklerine karşı duyarsız davranmak da aynı etkileri getirir. Çocukların, onlara sadece

sıcaklık ve bakım verecek değil, aynı zamanda da belirlenmiş uygun sınırlar koyacak kadar

kendilerine değer veren ebeveynlere ihtiyaçları vardır.

 Asla diğer ebeveynin yanına göndermekle tehdit etmeyin. Böyle bir durum çocuğun temel

ihtiyacı olan güven ve aidiyet duygusunu zedeler. Aynı zamanda “Babasının oğlu” “Babandan

ne hayır gördüm de senden göreyim” gibi ağır ifadeler kullanmayın.

 Boşandığınız eşiniz ile ilişkilerinizi yapılandırın. Bu boşanmanın ilk zamanlarında pek

mümkün olmayabilir. Fakat taraflar sakinleştikten ve ortalık durulduktan sonra yapılması

gereken çocuğunuz veya çocuklarınız için eski eşinizle bağlantıda kalmanızdır. Çocukların

giden ebeveynle düzenli olarak görüşmeleri, buluşmaları ve ortak etkinliklerde yer almaları

sağlanmalıdır.

 Çocuklar ve kendiniz için destek sağlayın. Boşanma veya ayrılma sonrasında, ebeveynler

çocuklar için ayrılma öncesinde olduğu kadar önemlidir.Boşanan ebeveynler, çocuklarına

mümkün olduğunca destek vermelidirler. Ebeveynler, kendilerine yetişkin ve ebeveyn olarak

destek verecek başka kişiler olduğunda en iyi şekilde işlevlerini yerine getirirler. Boşanan

ebeveynler, arkadaşları ile teması yitirmemeli ve aynı durumda olanlarla ya da bir destek

grubuyla görüşmeye çalışmalıdır.

Yasemin Başlı

Çocuk Gelişim Uzmanı