Çocuğunuza Hayır Demeyi Öğretin!

Hayır diyebilen birey yetiştirmek önemliydi, günümüzde artık, çok daha da fazla önemli. Çocuklarımıza “hayır” demeyi öğretmeliyiz. Peki nasıl ve neden?

Önce Siz Çocuğunuzun Duygularına ve İsteklerine Saygılı Olun

Anne-babalar çocuklarının hayatlarında otorite olmayı, onların sürekli kendi sözlerini dinlemelerini çok severler ve hep böyle olsun isterler. Aslında bu iyi niyetli bir yaklaşımdır diyebiliriz. Anne-babalar her zaman çocukları için en iyisini istediklerini ve yaptıklarını düşünüler çünkü. Bu düşünceyi o kadar doğal ve normal bulurlar ki; bebeklikten itibaren, en ufak konularda bile, farkında olmadan çocuklarına sürekli müdahale ederler. Öyle yeme, böyle ye, onu giyme, bunu giy, onu alma, bunu al, o renk güzel değil, bu renk güzel, öyle konuşulmaz, böyle konuşulur, öyle oturulmaz, böyle oturulur, buna ağlanmaz, şuna ağlanır, ona sevinilmez, buna mutlu olunur… Bu liste uzar gider. Büyüdükçe konular değişir ve anne-baba çocuğunu baskılayıp, hayır deme özgürlüğünü elinden alır. Bunu yapmak istemiyorum, bunu giymek istemiyorum, bunu almak istemiyorum diyen çocuğa sen anlamazsın muamelesi yapılır ve söyledikleri yok sayılarak anne baba bildiğini yapar. İşte böyle böyle farkında olmadan, çocukların kararlarına saygı duymama ve isteklerini görememe başlar. Elbette ki, çocuklarımıza iyiyi-kötüyü, doğruyu-yanlışı öğretmeliyiz. Ama müdahale etmek ve yönetmekle, öğretip yol göstermeyi birbirine karıştırmadan yapmalıyız. Çocuklarımızın duygularına, isteklerine ve tercihlerine, bizimkilerden farklı olduğunda, anne-babası olarak önce bizler saygı göstermeliyiz.

Çocukların “Hayır”larını Duymak

Çocuklara zorla yemek yedirip, onları istemedikleri halde zorla öpüp seviyoruz. Çocuk hayır dese bile, birçok anne baba bu “hayır”ı duymuyor. Çocuğun sınırını ihlal etmeye devam ediyor. Bunu gören çocuk, “hayır desem de fark eden bir şey yok” diye düşünerek, hayatı boyunca hayırın işe yaramadığını zannediyor. Çocukların, hayır dedikleri konuları, zorlayarak ve otorite kullanarak evete çevirmeyelim.

Sınırları Çizmek

Çocukların da özel alanları olduğunu kabul etmeliyiz. Kendi odaları, kendi kıyafetleri, kendi oyuncakları, kendi bedenleri… Bunlar ve daha fazlası onların ve bunlarla ilgili kararlar da onlara ait olmalı. Çocuklara özel alanları çok net ve doğru şekilde anlatılmalı. Bu alanlara hiç kimsenin müdahale edemeyeceği, bu konularda çekinmeden “hayır” diyebileceği söylenmeli.

Hayır Demenin Ne Demek Olduğunu Anlatın

Hayır demenin “ben bunu yapmak istemiyorum” demek olduğunu çocuklara öğretip, kimsenin ona istemediği bir şeyi zorla yaptıramayacağını sık sık anlatmalıyız. Arkadaşları veya akraba-aile ilişkilerinde hayır dediğinde sevilmeyip, istenmeyeceği endişesini taşımamasını, herkesin ona ve kararlarına saygı duyması gerektiğini belirtmeliyiz.

Hayır Diyebilen Çocuk Kendini Korur

Çocuklar okulla birlikte dış dünyaya açılırlar. Arkadaşları birden bire hayatlarında önemli bir yer tutar. Evde eğer çocuğunuza “hayır” dediği konularda, “ağlarım, küserim, üzülürüm” derseniz, çocuk otomatik olarak “hayır” dersem “üzerim, sevilmem, bana küsülür” olarak algılar. Aynı kuralı arkadaş ilişkilerinde de çalıştırır. Arkadaşlarına hayır demekten çekinir. Bu ilerleyen yaşlarda çok farklı sorunların ve durumların ortaya çıkmasına neden olur. Sırf hayır dememek için, istemeden önce oyuncağını veren çocuk, büyüdüğünde de yanlış alışkanlık ve davranışlar edinebilir. Ama hayır diyebilen çocuk kendisini koruyabilir. Yalnızca arkadaş ilişkilerindeki hatalı davranışlardan değil, kendisine zarar verebilecek her türlü kişi ve olaydan kendisini “hayır” diyerek korumayı bilir.

Evet, kendi hayatının sınırlarını çizen ve yöneten bir çocuk yetiştirmek için, çocuklarımıza “hayır” demeyi öğretmeliyiz. Hayatlarındaki tüm alanlarda, ev-iş-aile-akraba-arkadaş gibi isteyerek ve bilerek, kendi irade, duygu ve düşüncelerini kullanarak, istemedikleri her türlü konuya çekinmeden “hayır” diyebileceklerini öğretmeliyiz. Çünkü hayır diyebilen çocuk, güçlü, öz güveni yüksek, ne istediğini bilen ve özgür birey demektir.

Çocuklarımıza hayır demeyi öğretebilmemiz dileğiyle…

Sevgiyle kalın…

Ülkü YILMAZ