Çocuklar ve Kötü Sözler

Birçok anne-baba çocuğunun kötü sözler öğrenmesinden ve bunları kullanmasından rahatsız olur. Özellikle 3-6 yaş aralığında çocukların kötü söz söylemeleri ve hatta küfür etmeleri rastlanan bir davranıştır. Ancak, önemli olan bu durumun neden kaynaklandığını bulup, alışkanlık haline gelmesini engellemektir. Bunun için de öncelikle, “çocuklar neden kötü sözler söylerler? Duygularını ve isteklerini neden kötü söz söyleyerek ifade ederler? Bu sözleri nasıl öğrenirler ve anne-babalar kötü sözler kullanan çocuklarına nasıl davranmalıdır?” sorularının cevaplarını bilmek gerekir.

Çocuklar kötü sözleri nasıl öğrenirler?

Çocuklar, yaşıtlarını veya yetişkinleri sürekli taklit eder. Onlardan gördükleri ve duydukları her şeyi tekrarlar. Bu onların doğal öğrenme yoludur. Çocukların dili kullanmayla ilgili ilk modeli ailesidir. Sonrasında ise çevresi tarafından sunulan dil ortamı önem taşır. Çocukların, yetişkinlerden duyduğu, gördüğü iyi-kötü her şey son derece önemlidir. Bazı ailelerde dil bozuktur, kötü sözler söylenir. Çocuklar bunların son derece normal olduğunu zannederek, öğrenerek yapmaya başlar. Ayrıca çocuğun kullandığı dil ailesi tarafından şirinlik olarak kabul görülür ve böylece devamının gelmesi sağlanır. Sonrasında ise sosyalleşen çocuklar, arkadaşlarından, televizyondan veya şarkı sözlerinden kötü sözler duyup, öğrenebiliyorlar.

Neden kötü söz söylerler?

Çocuklar kötü sözleri, kızmak, öfke duygularını ifade etmek, dikkat çekmek, yetişkinliğe ulaşmak için söylerler. Yetişkinleri taklit etmek, kendini güçlü ve özgür hissetmek ve tepki göstermek aracı olarak da kullanırlar.

Kötü sözler kullanan bir çocuğa ebeveynler nasıl yaklaşmalıdır?

Söylediği sözün anlamını anlayabileceği şekilde açıklayın. Bu kelimeleri duyduğunuz için rahatsız olduğunu söyleyin. Duygularını ve o an ne söylemek istediğini sorun ve bunları başka kelimelerle de anlatabileceğini söyleyip, örnekler verin.

Dikkat çekmek gibi bir nedenle yaptığını anladıysanız, görmezden gelin. Şaşkınlık, kızgınlık veya gülümsemeyle tepki vermeyin. Zaman ayırıp, beraber aktiviteler yapın.

Güzel sözler söylediğinde ve kendisini doğru ifade ettiğinde takdir edin ve hep bu şekilde devam etmesi için cesaretlendirin.

Çevresinden anlamını bilmediği kelimeler duyduğunda size anlamını sormasını isteyin. Sorduğu zaman basitçe anlatıp, onun yerine kullanabileceği başka bir kelimeyi önerin.

“Kaba olmak, kibar olmak” gibi kavramları kısaca anlatın. Ondan size hangi sözün kaba veya hangi hareketin kibar olduğunu söylemesini isteyin.

Sevgiyle kalın.

Ülkü Yılmaz