Dış Gebelik

DIŞ GEBELİK [EKTOPİK GEBELİK-EXTRAUTERİN GEBELİK(EX-U)]

Sperm hücresi ile döllenmiş yumurtanın rahim dışında başka bir dokuya yerleştikten sonra o bölgede gelişmesidir.

Dış Gebelik Belirtileri

Dış gebelik belirtileri çoğunlukla hamileliğin 5. ve 14. haftaları arasında görülmeye başlar ve bu belirtiler şu şekildedir.

Tek Taraflı Karın Ağrısı: Dış gebeliğe bağlı olarak yaşanan karın ağrıları genellikle karnın tek tarafında görülür. Ağrılar sürekli ve şiddetli biçimde yaşanabilir.

Vajinal Kanama: Dış gebelik belirtisi olarak meydana gelen vajinal kanamalar normal adet kanamalarından farklıdır. Bu tip kanamalar sık sık durup, tekrar başlayabilir. Kanama açık veya koyu renkli olabilir. Hamileliği henüz fark etmemiş kadınlar bu kanamaları normal adet kanaması ile karıştırabilir.

Omuz Ağrıları: Dış gebeliğin neden omuz ağrısına yol açtığı kesin olarak bilinmemekle beraber kolun bittiği ve omuzun başladığı noktada ağrı yaşanabilir. Bu ağrı genellikle uzandığınız zaman ortaya çıkar.

Sindirim Sistemi: İdrara veya tuvalete çıktığınızda karnın alt kısmında ağrılar hissedebilirsiniz.

İshal ve Kusma: Dış gebelikte ishal ve kusma sık görülen belirtilerdir.

Diğer Belirtiler: Baş dönmesi ve gözlerin kararması dış gebeliğin diğer belirtileri arasındadır.

DIŞ GEBELİĞİ OLUŞTURAN RİSKLİ DURUMLAR

Dış Gebelik Riskini Arttıran Faktörler Aşağıda listelenen bazı faktörler dış gebelik riskini arttırmaktadır.

1-)Daha önce dış gebelik yaşamış olmak.

2-) Sigara kullanımı. Uzmanlar, sigara içmenin fallop tüpünün fonksiyonunu olumsuz yönde etkilediğinin altını çiziyor. Ne kadar çok sigara içerseniz dış gebelik riski o kadar artıyor.

3-)Daha önce iltihaplı pelvik hastalığı yaşamış olmak. Fallop tüpleri ve çevresindeki dokuyu tahrip eden “endometriozis” adlı hastalığı bulunmak.

4-)Daha önce kısırlık tedavisi veya tüp ligasyonu nedeniyle fallop tüplerinden operasyon geçirmiş olmak.

5-)Rahim veya fallop tüplerini etkileten enfeksiyonel bir hastalık geçirmiş olmak.

6-)Kısırlık tedavisinde geçmişte kullanılan bazı ilaçların (superovulation) dış gebeliğe yol açtığı bilinmektedir.

7-)Fallop tüplerinin doğuştan hasarlı olması.

8-)Nadir görülmekle birlikte progesteron içeren bazı doğum kontrol hapları kullanmak.

9-)35 yaşından büyük olmak.

10-)Başarısız olarak uygulanmış rahim içi (spiral) doğum kontrol yöntemleri.

DIŞ GEBELİK NASIL TEŞHİS EDİLİR?

Dış gebeliğin teşhis edilmesinde kullanılan yöntemlerden birisi ultrason görüntülemedir. Vajinanın görüntülenmesiyle gebelik kesesinin oluşmadığı anlaşılır. Ayrıca tüplerin etrafında bir kitle tespit edilir. Karın bölgesinde kanama olabilir.

Tanıda kullanılan diğer bir yöntem ise beta hCG düzeyinin ölçülmesidir. Bu ölçüm hastadan kan alınarak yapılır. Bu maddenin düzeyi belli bir değerin üstündeyse dış gebelik tanısı için oldukça önemlidir. Daha doğrusu bu maddenin artışı dış gebelikte yavaştır. Normal gebeliklerde bu madde iki kat artmıştır. Hem ultrason görüntüleme hem de kanda hCG ölçümü büyük olasılıkla dış gebelik teşhisi koydurur. Ayrıca bu yöntemlerle erken teşhis yapılır ve hayati tehlikenin önüne geçilir.

Bunların dışında kanda progesteron hormonunun düzeyi ölçülür. Belli bir değerin altında ise gebeliğin normal olmadığı öngörülür. Bu durumda dış gebelikten başka anormallikler de düşünülür. Teşhis koymakta zorlanılıyor ise laparoskopi yöntemi uygulanır.

TEDAVİDE İZLENECEK YOL

Tedavide izlenecek yol hastalığın tanı anındaki durumu ile ilgilidir. Eğer tüp hasar görmeden ve iç kanama meydana gelmeden tanı konulmuşsa ve erken dönemde ise hasta ameliyat edilmeden ilaç tedavisi denenebilir.

Son yıllarda kullanılmaya başlanan ilaç tedavileri (Methotrexate, Quinacrine) ile hastaya verilen ilaçlar tüpe yerleşmiş gebelik ürününün kanamaya yol açmadan sonlanmasını sağlamaktadır.

İlaç tedavisinde hastalar her an gelişebilecek iç kanama açısından sıkı bir takibe alınır. Seri olarak kan tahlilleri ile ß-hCG (Beta HCG) ölçümleri yapılır. Takipte ß-hCG testi düşüşü beklendiği şekilde gerçekleşmezse ikinci kür methotrexate veya cerrahi tedavi (ameliyat) düşünülebilir.

İlaç tedavisi dışında, son yıllarda vajinal yoldan dış gebelik materyalinin aspirasyonu veya gebelik kesesine toksik madde enjeksiyonu ile de tedavi mümkün olabilmektedir.

Mukaddes Gürbüz Çetinkaya

Yenidoğan Hemşiresi